Lev Nikolayevic Tolstoy 1828-1910 Haci Murat adli eserinde, Rus Carliginin Kafkasya halklarina karsi yürüttügü, etkileri bugün bile hissedilen XIX. yüzyil savaslarindan bir öykü anlatir. Tolstoya göre Rus Cari I. Nikolay ile dagli halklarin önderi Seyh Samil arasinda bir fark yoktur. Önemli olan savasa karar verenler degil, savasanlardir. Her iki cephede savasan, hayatin ve ölümün gereklerini ellerinden geldigince, cogunlukla sorgusuz-sualsiz, cocukca, acemice yerine getiren insanlari önemser büyük yazar. Bu insanlardan biri olan, daglarin namli, gözü pek savascisi Haci Murati ele alir bu romaninda. Kafkasya halklari icin Haci Murat, bir umut, yerinden sökülemeyen, sökülürse solup gidecek inatci bir dulavratotu olagelmistir... Ne var ki o da her insan gibi kendi talihinin pesine düsecek, yine de kederli hayat hikayesinin son anina kadar dürüst, cocuk ve özgür kalacaktir.Tarih bir seyler yaziyorsam gercege en ince ayrintisina kadar sadik kalmayi severim, diyen Lev Nikolayevic Tolstoy, kendisine derin sanatsal sancilar yasatan Haci Murat üzerinde araliklarla alti yil calismis, yaklasik 5 000 sayfayi bulan tarih belge incelemistir. Aslinda yabancisi oldugu dagli kültürünü, geleneklerini, düsünce ve davranis sekillerini böylesine ustalikla aktarabilmis, hayranlik uyandiran bir yapit ortaya koymustur.