Gayesine ulasabilen gerçek ve tam irade, fertten baslayan, aile ile devleti yani otoriteyi isteyen, millet ve insanlik basamaklarindan da geçerek Allah'a ulastiran iradedir. Biz damarlarimizdan sizan iradeyi, kendi eserimiz zannetmekle yaniliyoruz. Hakikatte irade birdir. O, istek halinde âleme yaygin kudretin bizdeki adidir. Aslinda kendi kendini isteme halindeki varligin adi olan bu evrensel iradeye biz sadece istirak halinde yasiyoruz. Islâm dünyasinin küllî irade, cüz'î irade ayirimi sun'îdir. Benligimizde barinan iradeyi âlemin iradesinden, daha sahsî ve tam adi ile Allah'in iradesinden ayirip onunkine denk bir kudret gibi düsünmek, zavalli insanligimizin aczinden fiskiran bir kibirden baska bir sey degildir. Hakikatte çarpisan kudretler yok, insanin sefâletleri ile ölçülemeyecek kadar büyük, âleme yaygin bir irade ile bizim ona istirak eden ruh yapimiz vardir. Bu istirakin anlasildigi yerde insan suur kazaniyor, yolumuz aydinlaniyor. Kurtulus yolu diye, insan olan varligimizi, sefaletleri ile birlikte mutlak samimiyet olan ilâhî iradeye ulastirip onunla birlestiren hareketler sistemine diyoruz.