Dünyanin belki de en fazla tartisilan, kurcalanan ve okunan bes mektubudur bu kitaptakiler. Acaba bu mektuplar sahici mi Bunlari gercekten Portekizli bir rahibe mi yazmis Sevgilisi kimmis, mektuplari Fransizcaya kim cevirmis Yaklasik dört yüzyil boyunca Portekiz Mektuplari yukaridaki kiskirtici sorularin ördügü bir ilgi halesiyle cevrelendi, edebiyat arastirmacilari, din adamlari, tarihciler ve hatta felsefeciler, bu arada hic kuskusuz okuyucular, aslinda cok siradan görünen bir kurguya dayali bu kitabi merakla ele aldilar. Ama Portekiz Mektuplarinin klasiklesen ilgi cekiciligi sadece bu kuskulardan kaynaklanmiyor, nitekim günümüzde kitabin esrari cözülmüs sayilabilir. Gene de kitap, kadin-erkek iliskilerinin tarihi boyunca tasinan baska esrarlari konu edindigi ya da ortaya döktügü icin hala ilginctir. Bizler, bu cagin kadin ve erkekleri de, siradan ama bir o kadar da eski ve karmasik bu labirentlerde dolasmayi sürdürüyoruz.TadimlikDüsün askim, öngörülerinde ne kadar yanildin. Ah Bahtsiz Sahte umutlarla hem beni aldattin, hem de kendin aldandin. Onca zevk düsü kurdugun bir tutku, artik senin icin ölümcül bir umutsuzluktan, yalnizca onu yaratan yoklugun acimasizligiyla karsilastirilabilecek bir umutsuzluktan baska birsey degil. Ne Zekamin, bütün yaraticiligina karsin yine de yeterince korkunc bir ad takamadigi bu yokluk, gözlerine bakmami engelleyecek, öyle mi Bebeklerinde onca sevgi okudugum, icimi mutlulukla dolduran kipirtilar gördügüm, benim icin her seyin yerini tutan, tek kelimeyle bana yetip de artan o gözlere Ne aci Ya benim gözlerim, onlar da tek yasam isigindan mahrum artik, yaslardan baska birseyleri kalmadi geriye, ben de sonunda uzaklasmaya kesin olarak karar verdiginizi ögrendigim andan beri o gözyaslarini dur durak bilmeden aglamak icin harcadim. Bu dayanilmaz ayrilik beni kisa sürede öldürecek. Yine de yalnizca sizin neden oldugunuz mutsuzluk bana cekici geliyor Sizi gördügüm andan beri yasamimarmadagin olsa da, iliklerine dek yansa da, düslerde ölünmedigini, insan iradesinin, sacmaliga, olabiliri yadsimaya, kendisinden gercegin yeniden yaratildigi yalanin her tür dönüsümüne varincaya dek etkili oldugunu bilir. Uyanir. Ortalikta dolasan tüm veba söylentilerini ve Dogu ülkelerinden gelen bir virüsün tüm türeme belirtilerini ülkesinden uzaklastirma gücünü kendisinde bulacaktir. Otuz gündür Beyruttan uzak olan Grand-Saint-Antoine gemisi limana giris izni ister. Prens, iste o zaman, halkin ve tüm cevresindekilerin sacma, aptal, zorba ve delice buldugu o inanilmaz buyrugunu verir. Palaspandiras, kilavuz teknesiyle birkac adami bulasici varsaydigi gemiye yollayarak Grand-Saint-Antoinein hemen cark edip kent disina dogru yelken acmasini, yoksa top atesine tutulacagini bildirir. Vebaya karsi savastir bu. Zorba prens dolambacli yollara sapmiyordu. Bu arada, düsün kendisinde biraktigi etkinin özel gücünü önemle belirtmek gerekir, cünkü bu etki, halkin alaylarina, cevresindekilerin kuskularina karsin, yalnizca insan haklarini degil, insan yasamina duyulan en yalin saygiyi ve her türlü ulusal ve uluslararasi kurallari da hice sayarak buyrugunda sertce direnmesini saglamis, ölüm karsisinda kurallar gecersiz kalmistir. Ne olursa olsun, gemi yoluna devam eder, Livournea yanasir ve Marsilya koyuna girer, burada gemidekilerin karaya cikmasina izin verilir. Marsilya denizyollari, gemideki onca veba mikroplu yükün ne oldugu konusunda bir ani saklamamistir. Tayfalarin baslarina gelenler hemen hemen bellidir, hepsi de vebadan ölmemis, cesitli memleketlere dagilmislardir. Grand-Saint-Antoine gemisi Marsilyaya veba getirmedi. Veba oradaydi. Cok da azgin bir dönemindeydi. Ama yuvalari sinirlanabilmisti. Grand-Saint-Antoinein getirdigi veba Dogu vebasiydi, yerli virüstü ve salginin asil korkunc yani ve genelleserek alevlenmesi, kente yaklasmasi ve yayilmasiyla baslamisti. Bu durum birtakim düsünceler esinliyor. Bir virüsü yeniden canlandirmisa benzeyen bu veba, tek basina da gözle görünür bicimden müydü zaten Ama bütün bu hastaliklara sesimi bile cikartmadan katlaniyorum, cünkü kaynagi sizsiniz hepsinin...